Ponad 40% młodych Małopolan często doświadcza silnego stresu związanego z myśleniem o przyszłości, a połowa obawia się o swoją sytuację materialną.

Co drugi młody Małopolanin nadal mieszka z rodzicami, a większość realistycznie ocenia, że na własne lokum będzie ją stać dopiero za ponad 5 lat.

Te i inne wyzwania, z którymi zmaga się młode pokolenie w Małopolsce, będą tematem konferencji „Młodzi Małopolanie – siła zmiany", która odbędzie się 5 listopada 2025 r. w Międzynarodowym Centrum Kultury przy Rynku Głównym 25 w Krakowie.

Punktem wyjścia do dyskusji w trakcie konferencji będzie raport opracowany wspólnie przez zespół badawczy złożony z przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego i Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej pt. „Młoda Małopolska. Relacje ze światem instytucji, materialne warunki życia, postawy i wartości młodych mieszkańców Małopolski”.

Młodzi dorośli zostali zapytani o to, jak na co dzień żyje im się w Małopolsce. Raport jest źródłem wiedzy na temat takich aspektów życia młodych osób, jak: standard życia, sytuacja finansowa, nastawienie do bezpłatnych usług publicznych oraz marzenia i aspiracje młodych Małopolan na przyszłość. Obraz ten uzupełniły obserwacje i wnioski przedstawicieli organizacji działających w Małopolsce na rzecz młodych osób.

Wydarzenie jest adresowane do szerokiego grona odbiorców zainteresowanych tematyką osób młodych, takich jak m.in.: instytucje publiczne działające na rzecz młodych osób, organizacje pozarządowe,  służby zatrudnienia, aktywiści młodzieżowi.

W trakcie konferencji chcielibyśmy zaprosić do rozmowy o tym, w jaki sposób instytucje publiczne mogą skuteczniej wspierać młodych Małopolan w dążeniu do realizacji planów i jakie rozwiązania z zakresu polityki młodzieżowej należałoby wdrożyć, by Małopolska stała się dla młodego pokolenia miejscem bardziej przyjaznym i sprzyjającym rozwojowi.

Instytucje publiczne – doceniane, ale z dystansu

Mimo iż młodzi Małopolanie doceniają potrzebę istnienia bezpłatnych usług publicznych, szczególnie w obszarze edukacji i kultury, ich faktyczne korzystanie z oferowanych możliwości jest ograniczone. Jako główne przyczyny wskazują przede wszystkim:

W przypadku tego ostatniego źródłem wiedzy są najczęściej media społecznościowe, a nie oficjalne strony internetowe czy bezpośredni kontakt z pracownikami instytucji. Organizacje młodzieżowe podkreślają przy tym, że wielu młodych w Małopolsce nie zdaje sobie sprawy, iż w urzędach pracy mogą skorzystać m.in. z bezpłatnego doradztwa zawodowego. Jednak ograniczony udział młodzieży w korzystaniu z publicznych usług wynikać może też z niskiego poziomu zaufania.

Największy dystans młodzi Małopolanie deklarują wobec instytucji pomocy społecznej. Z jednej strony fakt, że 84% badanych nie miało z nimi kontaktu w ostatnim roku, może świadczyć o braku potrzeby, z drugiej jednak – o tym, że aktualna oferta zawężona jest do potrzeb jedynie konkretnych grup.

Potwierdzać to może obserwacja, że osoby nieaktywne zawodowo są znacznie bardziej zadowolone z doświadczeń z instytucjami pomocy społecznej niż osoby pracujące. Warto jednak zauważyć, że co piąty młody Małopolanin korzystający z tych usług wskazuje, iż jego oczekiwania nie zostały spełnione.

Młodzi Małopolanie – między nadzieją a wyzwaniami

Większość młodych patrzy w przyszłość z nadzieją – ponad 70% pozytywnie postrzega aktualne szanse realizacji celów życiowych i uważa, że ma lepsze perspektywy niż ich rodzice w czasach młodości.

Za najważniejsze priorytety uznają pracę i rozwój, udane relacje międzyludzkie oraz życie w zdrowiu i spokoju. Na dalszy plan schodzą dla nich zatem takie aspekty, jak religia, polityka, czy kultura.

Jednak mimo deklarowanego optymizmu, młodzi Małopolanie na co dzień zmagają się z intensywnym lękiem przed przyszłością. Ponad 40% często doświadcza silnego stresu związanego z myśleniem o przyszłości, a połowa obawia się o swoją sytuację materialną, choć jednocześnie wierzy, że w końcu sobie poradzi. Źródła tego niepokoju są wielowymiarowe:

Jako główną barierę realizacji celów życiowych młodzi wskazują wysokie koszty życia, przy czym problem ten szczególnie dotyka mieszkańców Krakowa. Większość z nich pozostaje częściowo lub całkowicie zależna finansowo od rodziny. Kolejną przeszkodą jest dla młodych niepewna sytuacja mieszkaniowa.

Co druga osoba nadal mieszka z rodzicami, a większość realistycznie ocenia, że na własne lokum będzie ją stać dopiero za ponad 5 lat. Problem pogłębia niestabilność rynku pracy, która stawia młodych przed dylematem – pozostanie w rodzinnych stronach oznacza ograniczone możliwości zawodowe, przeprowadzka do stolicy województwa wiąże się natomiast z wysokimi kosztami życia.

Ten splot ekonomicznych i społecznych barier oraz konieczność dokonywania trudnych wyborów przekłada się na odraczanie kluczowych decyzji życiowych – od usamodzielnienia się, przez założenie rodziny, po realizację zawodowych ambicji.

Ciągły stres związany z niepewnością przyszłości przekłada się bezpośrednio na kondycję psychiczną, co w kontekście ogólnopolskiego kryzysu zdrowia psychicznego młodzieży i problemów z dostępem do publicznego wsparcia psychologicznego powinno być szczególnie alarmujące.

Przed instytucjami publicznymi stoi zatem zadanie adekwatnego zaadresowania tych lęków i lepszego dostosowania oferty do młodych, którzy oczekują wsparcia i zrozumienia ich potrzeb.

To właśnie te działania mogą przywrócić młodemu pokoleniu poczucie sprawczości i nadziei na lepszą przyszłość.

Jakie tematy poruszymy podczas konferencji?

Prócz rozmowy o wynikach przeprowadzonych badań podczas konferencji porozmawiamy o sytuacji i potrzebach młodych osób w Małopolsce na rynku pracy, w życiu kulturalnym oraz w relacjach z instytucjami publicznymi.

Przyjrzymy się oczekiwaniom młodych wobec pracodawców i swojej przyszłości zawodowej, zastanowimy się, jak zmieniające się pokolenia kształtują rynek pracy oraz poszukamy sposobów na zwiększenie skuteczności urzędów i instytucji publicznych w towarzyszeniu młodzieży podczas wchodzenia w świat zawodowy.

Zastanowimy się także, jak dostosowywać ofertę kulturalną do oczekiwań i zainteresowań młodych Małopolan. 

Aby wspólnie porozmawiać o młodych i ich przyszłości w Małopolsce, spotkajmy się 5 listopada 2025 r. w Międzynarodowym Centrum Kultury na Rynku Głównym 25 w Krakowie.

Na konferencję zaprasza Łukasz Smółka – Marszałek Województwa Małopolskiego.

W oczekiwaniu na konferencję już dziś zapraszamy do lektury raportu.

Konferencja jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej z programu Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021–2027.