Małopolanie 60+: warunki mieszkaniowe, budownictwo senioralne, przestrzeń publiczna – nowe badanie
Jakie są warunki mieszkaniowe Małopolan mających powyżej 60 lat? Czy w budownictwie mieszkaniowym widać nowe tendencje sprzyjające zaspokajaniu szczególnych potrzeb seniorów? Czy gminy przygotowują strategie dotyczące „srebrnej gospodarki”? Ilu Małopolan 60+ mieszka w spółdzielniach mieszkaniowych?
Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego będzie próbować odpowiedzieć na te i inne pytania badawcze w ramach przedsięwzięcia „Małopolanie 60+: warunki mieszkaniowe, budownictwo senioralne, przestrzeń publiczna”.
Dlaczego takie badanie?
Dynamika procesów demograficznych zachodzących w Europie, a zwłaszcza w Europie Środkowej, sprawia, że zjawisko starzenia się społeczeństw coraz częściej staje się kluczowym tematem debat. Dotyczą one szczególnie kształtowania polityk publicznych zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym, regionalnym, a nawet lokalnym. Zmienił się również sposób postrzegania zjawisk demograficznych, co poskutkowało ewolucją propozycji programów i polityk, które miałyby łagodzić skutki tych zjawisk.
Zjawisko, u którego podstaw leży niski wskaźnik dzietności oraz coraz dłuższa średnia życia, jest właściwie nieodwracalne. To sprawia, że należy szukać rozwiązań, które pozwolą złagodzić skutki starzenia się społeczeństw i wypracować skuteczne modele społeczne i gospodarcze, dające szansę na dalszy rozwój krajów i regionów.
Małopolska a seniorzy
Według danych statystycznych, w 2020 roku liczba ludności Małopolski wyniosła 3 410 441, przy czym osób mających powyżej 60 lat było 810 560 (tj. około 1/4 mieszkańców regionu ogółem). Według prognoz demograficznych udział seniorów względem całkowitej populacji ludności będzie rósł.
Należy pamiętać, że środowisko osób starszych jest bardzo zróżnicowane wewnętrznie, choćby pod względem wieku. Są wśród nich osoby, które są jeszcze aktywne zawodowo, osoby, które z racji wieku funkcjonują już poza rynkiem pracy, ale też osoby w wieku podeszłym, które doświadczając trudności zdrowotnych wymagają zaopiekowania. Wobec każdej z tych grup wiekowych polityka społeczna musi podejmować adekwatne działania.
Samorząd województwa małopolskiego od wielu lat koncentruje się na traktowaniu Małopolan 60+ jako podmiotu, do którego są kierowane określone działania, unikając postrzegania sytuacji seniorów jako źródła problemu społecznego.
Takie zorientowanie polityki senioralnej ma jednocześnie swoje oparcie w tworzonych dokumentach strategicznych. W ramach poprzednio obowiązującej strategii rozwoju wypracowane zostały programy, spośród których w co najmniej 4 znalazły się bezpośrednie odniesienia do polityki senioralnej w Małopolsce. Były to: Program Strategiczny „Włączenie Społeczne”, Program Strategiczny „Kapitał Intelektualny i Rynek Pracy”, Program Strategiczny „Dziedzictwo i Przemysły Czasu Wolnego” oraz Program Strategiczny „Ochrona Zdrowia”.
Obecnie przygotowywany jest nowy program „Srebrna Małopolska”, który w całości będzie poświęcony tej części gospodarki, która jest związana z seniorami. Na jego potrzeby przygotowywana jest diagnoza, a istotną jej częścią będzie budownictwo mieszkaniowe, warunki mieszkaniowe osób starszych, a także przestrzeń publiczna i transport oraz możliwości rozwiązań w tych obszarach.
Cele i realizacja badania
Badanie „Małopolanie 60+: warunki mieszkaniowe, budownictwo senioralne, przestrzeń publiczna” będzie służyło uzupełnieniu danych dotyczących mieszkalnictwa w kontekście Małopolan w wieku powyżej 60 lat. Znajdą się w nim m.in. dane na temat aktualnych warunków i potrzeb mieszkaniowych, wskazanie problemów, wyzwań i możliwych rozwiązań systemowych dotyczących mieszkalnictwa/budownictwa, a także przybliżenie możliwych działań w zakresie transportu i przestrzeni publicznej, aby stały się bardziej przyjazne dla seniorów.
Planowane jest przeprowadzenie m.in.: badań ilościowych (kwestionariusz do gmin oraz spółdzielni mieszkaniowych w Małopolsce) oraz badań jakościowych (wywiady indywidualne oraz grupowy z: przedstawicielami firm deweloperskich, spółdzielni mieszkaniowych czy gmin, architektami, planistami, urbanistami oraz przedstawicielami uczelni i jednostek badawczych).
Uzyskane w trakcie przedsięwzięcia dane zostaną wykorzystane do przygotowania Programu Strategicznego „Srebrna Małopolska” oraz stworzenia rekomendacji dla samorządu województwa, gmin oraz innych podmiotów działających w obszarze polityki senioralnej.
Więcej informacji udzielają osoby odpowiedzialne za realizację badania ze strony Małopolskiego Obserwatorium Rozwoju Regionalnego:
Barbara Surmacz (tel. 12 63-03-558) oraz Kinga Krasoń-Pilch (tel. 12 29-90-692), e-mail: morr@umwm.malopolska.pl.
