Małopolskie Obserwatorium
Rozwoju Regionalnego

M@łopolska_2.0 Inteligentna_specjalizacja_regionu

Opis:

Tematem wiodącym kolejnego numeru Małopolskich Studiów Regionalnych zatytułowanego „M@łopolska_2.0 Inteligentna_specjalizacja_regionu” są inteligentne specjalizacje.

Zwiększenie roli wiedzy i innowacji ma być jednym z najważniejszych motorów rozwoju Wspólnoty Euro­pejskiej. Ważną rolę mają do odegrania państwa i regiony. Autorzy Strategii „Europa 2020” podkreślają, że państwa członkowskie będą musiały m.in.: zreformować krajowe i regionalne systemy prowadzenia działalności badawczo‑rozwojowej i innowacyjnej tak, by sprzyjały rozwijaniu doskonałości i inteligentnej specjalizacji; zacieśnić współpracę między uczelniami, społecznością badawczą i biznesem; dostosować krajowe procedury finansowania tak, aby zapewnić rozprzestrzenianie się technologii na całe terytorium UE; promować wydatki na wiedzę. Jednym z kluczowym instrumentów rozwoju regionalnego ma być inte­ligentna specjalizacja – wykorzystanie aktualnych lub nowych mocnych stron danego kraju bądź regionu w kontekście UE, poprzez skupienie się na wybranej, niewielkiej liczbie obszarów i branż, aby osiągnąć wybitne wyniki oraz zdobywać w nich przewagę konkurencyjną.

Państwa UE powinny zacząć przygotowania do programów funduszy strukturalnych po 2013 r., kładąc większy nacisk na innowacje i inteligentną specjalizację. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma zo­stać w pełni wykorzystany na rozwój potencjału badawczego i innowacyjnego w całej Europie, w oparciu o strategie inteligentnej specjalizacji regionalnej. Również środki z Europejskiego Funduszu Społecznego będą wspierać ten strategiczny wybór, m.in. w zakresie badan naukowych, działań służące tworzeniu sieci kontaktów i nawiązywaniu współpracy partnerskiej między instytucjami szkolnictwa wyższego, ośrodkami i przedsiębiorstwami badawczymi i technologicznymi.

Władze krajowe i samorządowe powinny rozwijać strategie inteligentnej specjalizacji w celu maksymalnego zwiększenia wspólnego wpływu polityki regionalnej i innych polityk unijnych. Strategie mogą zapewnić skuteczniejsze wykorzystanie funduszy publicznych oraz stymulować inwestycje prywatne. Zdaniem Komisji Europejskiej, zamiast rozpraszać środki na inwestycje w różnych obszarach i branżach, z pomocą strategii inteligentnej specjalizacji regiony powinny skoncentrować za­soby na kilku kluczowych priorytetach. Jak zaznacza Komisja Europejska, nie jest to strategia narzucana z góry – inteligentna specjalizacja obejmuje przedsiębiorstwa, ośrodki badawcze i szkoły wyższe, które powinny pracować razem w celu określenia najbardziej obiecujących obszarów specjalizacji w danym regionie, ale również zidentyfikować słabości utrudniające wprowadzanie innowacji. Uwzględnia ona róż­nice w możliwościach gospodarczych poszczególnych regionów w odniesieniu do innowacji. Celem inteligentnej specjalizacji jest wykorzystanie różnorodności, stymulowanie współpracy wykraczającej poza granice regionów i krajów oraz otwieranie nowych możliwości w drodze unikania fragmentacji i zapewniania swo­bodniejszych przepływów wiedzy w UE.

Istotnym elementami strategii inteligentnej specjalizacji powinny być m.in.: innowacyjne klastry, działają­ce na rzecz regionalnego wzrostu gospodarczego, przyjazne innowacjom środowisko prowadzenia dzia­łalności dla małych i średnich przedsiębiorstw, atrakcyjna regionalna infrastruktura badawcza i ośrodki kompetencji, dynamicznie rozwijający się sektor kultury i twórczości, rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Również zamówienia publiczne stanowią kluczowy element napędzający innowacje, ponieważ – zdaniem KE – mogą pomóc innowacyjnym przedsiębiorstwom przyśpieszyć wprowadzanie na rynek innowacji i uzyskiwanie zwrotu z inwestycji.

Małopolska już kilka lat temu podjęła prace zmierzające do określenia inteligentnej specjalizacji regionu. Przyjęta we wrześniu 2011 r. Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego (SRWM) na lata 2011‑2020, nad którą prace rozpoczęły się w roku 2009, wskazała nie tylko na najważniejsze obszary zdobywania prze­wag konkurencyjnych całej Małopolski, ale także wytyczyła drogę do specjalizacji pięciu subregionów województwa w oparciu o ich potencjały (konkretne projekty służące budowaniu inteligentnej specjalizacji poszczególnych subregionów zostaną zapisane w Subregionalnym Programie Rozwoju 2014‑2020, nad którym pracuje samorząd województwa). Przy pracach nad SRWM zostały wykorzystane wyniki projektu „Perspektywa technologiczna Kraków – Małopolska 2020”. Badanie z roku 2010 r., zrealizowane metodą foresight, pozwoliło na wybranie 10 technologii przyszłości, najbardziej obiecujących z punktu widzenia potencjału całego regionu. Kolejnym etapem prac nad wyborem inteligentnej specjalizacji jest opracowa­nie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Małopolskiego (RSI WM) na lata 2013‑2020. Prace nad tym dokumentem zakończą się do końca 2012 r. Projekt RSI WM wskazuje cztery priorytetowe obszary: life science, energię zrównoważoną, technologie informacyjne i komunikacyjne, multimedia – jako te ob­szary, w których Małopolska może stać się liderem, budując swoją przewagę konkurencyjną. Wybór ten, dokonany przez samorząd regionalny, w oparciu o współpracę ze środowiskiem naukowym, biznesem i poprzedzony szerokimi konsultacjami społecznymi, pozwoli zbudować silną Małopolskę tylko wówczas, gdy w realizację tego scenariusza zaangażują się wszyscy kluczowi gracze w regionie.

 

Zapraszamy do lektury.