Małopolskie Obserwatorium
Rozwoju Regionalnego

Coraz więcej cudzoziemców podejmuje pracę w Małopolsce wynika z raportu Ruch migracyjny w Małopolsce – imigranci z zagranicy, wśród których przeważają Ukraińcy.

Napływ imigrantów zarobkowych zaczął zwiększać się w 2012 roku, by przybrać na sile w 2015 i utrzymać się mniej więcej na tym samym poziomie w 2016 roku. Wzrost prezentuje się następująco:

• liczba zezwoleń na pracę dla obywateli spoza Unii Europejskiej (UE)/Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) i Szwajcarii wzrosła o 111%,
• liczba zarejestrowanych oświadczeń o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca z Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji oraz Ukrainy na czas do 6 miesięcy wzrosła o 119%,
• liczba cudzoziemców studiujących na małopolskich uczelniach (którzy, jak wynika z badania, chętnie łączą naukę z pracą) wzrosła o 22% i wyniosła 7 345 osoby.

Wśród imigrantów przyjeżdżających do Małopolski zdecydowanie największą grupę stanowią obywatele Ukrainy (85% w ogóle wydanych pozwoleń, 95% w ogóle zarejestrowanych oświadczeń, 67% w ogóle studiujących cudzoziemców) i to oni odpowiadają za skokowy wzrost liczby obcokrajowców w regionie.

Na liście krajów o największej liczbie zezwoleń na pracę, poza Ukrainą, znalazły się także: Mołdawia, Rosja oraz Białoruś. Warto też zaznaczyć, że coraz więcej cudzoziemców przyjeżdża do Małopolski z Indii.

Wśród imigrantów zarobkowych (spoza UE/EOG i Szwajcarii), którzy w 2016 roku uzyskali prawo do legalnej pracy na terenie Małopolski największą grupę stanowili: mężczyźni, osoby młode w wieku 26–40 lat, pracownicy fizyczni, informatycy (19-krotny wzrost liczby specjalistów w latach 2014–2016, spowodowany dynamicznym rozwojem branży IT).

DLACZEGO CUDZOZIEMCY CHCĄ PRACOWAĆ W MAŁOPOLSCE?

Imigranci przyjeżdżający do województwa w celach zarobkowych wskazali następujące argumenty, które w ich przypadku zadecydowały o wyborze miejsca pobytu:

• związane z rynkiem pracy (m.in. korzyści finansowe, możliwość podjęcia ciekawej pracy, możliwość podjęcia legalnej pracy),
• związane z siecią kontaktów interpersonalnych (m.in. korzenie rodzinne, polecenia znajomego),
• związane z rozwojem osobistym (m.in. chęć zmiany, ciekawość),
• związane z regionem (m.in. atrakcyjność turystyczna, łatwa dostępność komunikacyjna Krakowa).

OFEROWANE WARUNKI ZATRUDNIENIA ZASPOKAJAJĄ PODSTAWOWE POTRZEBY IMIGRANTÓW

Cudzoziemcom pracującym na stałe oferowane są umowy o pracę. Z kolei dla pracowników sezonowych najczęściej przygotowywane są umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Na rynku pracy funkcjonuje również grupa obcokrajowców, którzy decydują się na założenie własnej firmy, głównie ze względów finansowych, potrzeby samorealizacji, ale i niezadowalających warunków zatrudnienia u polskiego pracodawcy.

Zarobki zarówno w opinii pracodawców, jak i samych imigrantów nie spadają poniżej minimalnej pensji krajowej. Zazwyczaj składają się z podstawy i dodatków (godzin nadliczbowych, premii). Przez obydwie strony oceniane są jako zadowalające, chociaż pojawiają się głosy, że potrzeby są większe.

Imigranci zazwyczaj pracują w zgodzie z wykształceniem kierunkowym na stanowiskach specjalistycznych. W przypadku prac prostych wymagania pracodawców są minimalne, dlatego też wśród imigrantów występuje cały przekrój profesji i poziomów wykształcenia.

Niestety część badanych pracodawców przyznaje, że współpracuje z obcokrajowcami bez umowy. Istnieje również szara strefa, świadczą o tym nie tylko wypowiedzi imigrantów i pracodawców, ale także dane Państwowej Inspekcji Pracy oraz Straży Granicznej. Kontrole przeprowadzone przez Straż Graniczną w województwie w 2015 roku wykazały, że nielegalną pracę wykonywało 20% ogółu skontrolowanych cudzoziemców. Z kolei kontrole Państwowej Inspekcji Pracy wykazały 2% takich przypadków.

Zarówno pracodawcy, jak i agencje zatrudnienia pozytywnie oceniają poziom kompetencji zawodowych obcokrajowców, choć zaznaczają, że podobnie jak większość nowo przyjmowanych pracowników, zazwyczaj wymagają doszkolenia. Pracodawcy wskazują, że zagraniczni pracownicy posiadają dobrze rozwinięte kompetencje miękkie. Podkreślają ich zaangażowanie, chęci do pracy, czy też ambicję.

NAPŁYW CUDZOZIEMCÓW PRAWDOPODOBNIE WZROŚNIE, IMIGRANCI RACZEJ ZOSTANĄ

Biorąc pod uwagę dotychczasowe trendy związane z liczbą wydanych pozwoleń na pracę oraz zarejestrowanych oświadczeń o zamiarze zatrudnienia obcokrajowca, a także wypowiedzi pracodawców i ekspertów, można spodziewać się, że cudzoziemców na małopolskim rynku pracy będzie coraz więcej, pod warunkiem, że:

• sytuacja rynkowa pozwoli na rozwój firmy i tworzenie nowych, atrakcyjnych miejsc pracy,
• cudzoziemcy będą czuć się w Małopolsce „dobrze”, a nie tylko jak tania siła robocza,
• kurs złotego do hrywny będzie atrakcyjny.

Imigranci, którzy przebywają w województwie, wiążą się z Małopolską długoterminowo. Ich dalsze plany wyjazdowe są mało sprecyzowane i dotyczą osób ze stosunkowo krótką historią pobytu w naszym regionie (z jednej strony Ukraińców, którzy chcieliby wrócić do ojczyzny, ale swoją decyzję uzależniają od sytuacji polityczno-gospodarczej kraju, z drugiej strony osób, które są otwarte na nowe doświadczenia i ciekawe warunków życia w innych częściach Europy).

Więcej informacji w raporcie Ruch migracyjny w Małopolsce – imigranci z zagranicy