Małopolskie Obserwatorium
Rozwoju Regionalnego

Absolwenci szkół zawodowych generalnie pracowali (76%) i zarabiali średnio o 356 zł netto więcej niż w 2016 roku. Średnie zarobki wzrosły do 2 473 zł netto. Utrzymuje się spadkowy trend udziału NEETs wśród badanych absolwentów. 

Celem realizowanego od 2011 roku „Badania losów absolwentów szkół zawodowych” jest analiza sytuacji małopolskich absolwentów po roku od ukończenia edukacji. Badanie obejmuje wszystkie rodzaje placówek, które mają w swojej ofercie kształcenie zawodowe tj. technika, szkoły policealne oraz zasadnicze szkoły zawodowe.

W tegorocznej edycji badania wzięło udział 4 000 absolwentów, których większość stanowili uczniowie techników (3 158 osób -79%), w dalszej kolejności zasadniczej szkoły zawodowej (676 osób -17%) oraz szkół policealnych (166 osób – 4%).

Sytuacja absolwentów

W skali Polski w związku z niżem demograficznym postępuje spadek liczby dzieci i młodzieży w wieku szkolnym (w 2006 roku było ich 534,8 tys. przy zaledwie 353,9 w 2017 roku). Analogiczny trend występuje w Małopolsce (spadek z 48,6 tys. w 2006 do 33,2 tys. w 2017). Ma to oczywiście przełożenie na liczbę absolwentów, która systematycznie maleje (wykres 1.).

Wykres 1. Liczba absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w Małopolsce w latach 2006-2017

Źródło: badanie, obliczenia własne

Jak widać z powyższego wykresu niż demograficzny odbija się w największym stopniu na liceach ogólnokształcących, które od 2010 roku systematycznie tracą absolwent. Spośród wszystkich typów szkół najbardziej pozytywnym trendem wykazują się technika. Analizując liczbę osób, które je ukończyły w 2006 roku i 2017 nie dość, że ta nie zmalał to nawet wzrosła (o ponad 1 tys. osób).

Absolwenci szkół generalnie pracowali (76%), przy czym 51% z nich wyłącznie pracowało, a 25% łączyło pracę z nauką. Wzrasta liczba pracujących, a maleje wyłącznie uczących się i bezrobotnych, na co wpływ mają korzystne zmiany na rynku pracy. W podziale ze względu na płeć wśród pracujących przeważają mężczyźni (53% przy 48% kobiet), natomiast kobiety częściej łączą pracę z nauką (28% przy 23% mężczyzn). Łączenie pracy z nauką to domena absolwentów techników (26%), jednocześnie są oni też grupą najrzadziej poświęcająca się wyłącznie pracy (48%). Największy odsetek pracujących występuję wśród absolwentów zasadniczych szkół zawodowych.

NEETs – bezrobotni i bierni zawodowo

Systematycznie zmniejsza się odsetek osób pozostających poza systemami pracy i edukacji. Analizując 6 tur badania (2012 – 2018) udział NEETs spadł z 19% do 8% z czego bezrobotni stanowili 3% (spadek), a bierni zawodowo 5% (niezmiennie). Najniższy udział NEETs dotyczy absolwentów technikum (7%), następnie zasadniczej szkoły zawodowej (10%) i szkół policealnych (16%). W przypadku NEETs widać tendencję zmniejszania się udziału osób, dla których pozostawanie poza sferą prawniczo-edukacyjną stanowi nieprzerwany okres od zakończenia nauki. W obecnej turze badania jedynie 2% nie podjęło ani nauki ani pracy od momentu ukończenia szkoły. Pozostałe osoby chociażby przez krótki okres miały okazję pracować lub dokształcać się. Wśród absolwentów z 2011 roku wskaźnik ten wynosił 9%, widać, więc, że postępuje chęć oraz warunki do szybszego wejścia na rynek pracy oraz szybszego podnoszenia kwalifikacji. Za przyczyny pozostawania bez pracy absolwenci uważają:

• nie mam doświadczenia (41%)
• brak ofert na lokalnym rynku pracy (27%)
• brak umiejętności/kwalifikacji, których wymagają pracodawcy (24%)
• nie dość intensywnie poszukuję pracy (21%)
• oczekiwania pracodawców są zbyt wygórowane (21%)

Różnica pomiędzy bezrobotnymi, czyli osobami poszukującymi pracy, a biernymi, czyli osobami, którzy nie dążą do znalezienia zatrudnienia bardzo widoczna jest w podejściu do rejestracji w urzędach pracy. Co drugi bezrobotny (48%) jest zarejestrowany, natomiast wśród biernych jest to zaledwie co czwarta osoba (27%). Odsetek osób, które nigdy nie były zarejestrowane w urzędzie pracy dla bezrobotnych wynosi 35% przy aż 57% dla biernych zawodowo.

Branże

W porównaniu do badania z roku 2016 w każdej z branż nastąpił wzrost wynagrodzeń. Największy w branży spożywczej (891 zł) oraz budowlanej (813 zł). Wynagrodzenie absolwentów jest istotnie wyższe dla mężczyzn niż dla kobiet. Trend ten obrazuje także sytuacja zarobków w konkretnych branżach. Te, które pozwalają zarabiać najlepiej należą do branż kształcących w zawodach stereotypowo męskich. Najniższe zarobki natomiast są w branżach w których dominują kobiety.

Wykres 2. Średnie wynagrodzenie absolwentów według branż w 2018 roku i wzrost względem badania z roku 2016

Źródło: badanie, obliczenia własne

Udział pracujących jest bardzo zróżnicowany ze względu na branże. O ile w badaniu udział pracujących wyniósł 51% tak w niektórych z branż wartości te oscylują około 70%. Branże z najwyższym odsetkiem osób wyłącznie pracujących to:

• włókienniczo-odzieżowa (77%)
• drzewno-meblarska (71%)
• mechaniczna – budowa maszyn, obróbka metali (69%)
• górniczo-wiertnicza (68%)
• motoryzacyjna (67%)

Wśród absolwentów dużo bardziej popularne jest podejmowanie pracy w trakcie kontynuowania nauki niż jedynie koncentrowanie się na edukacji. Wyjątkiem od tej reguły są trzy branże w których to odsetek osób wyłącznie uczących się jest wyższy, są to:

• ceramiczno-chemiczno-szklarska (40%)
• drogowa i inżynieryjno-sanitarna (35%)
• teleinformatyczna (31%)

Edukacja

Osoby, które po zakończeniu nauki w szkole zawodowej kontynuowały edukację (42%) częściej łączy to z pracą zawodową (25%) niż wyłącznie skupiały się na nauce (17%). Zależnie od typu ukończonej szkoły absolwenci mieli różne możliwości poszerzania kwalifikacji – studia, szkoła policealna technikum uzupełniające, liceum uzupełniające czy uczestnictwo w kwalifikacyjnych kursach zawodowych (KKZ).

Wykres 3. Miejsce kontynuowania nauki przez absolwentów zasadniczych szkół zawodowych

Źródło: badanie, obliczenia własne

W przypadku absolwentów zasadniczej szkoły zawodowej osoby kontynuujące naukę (26%) wybierały głównie liceum uzupełniające (86%), a w znacznie mniejszym stopniu kursy (12%) oraz technikum uzupełniające (2%).

Wykres 4. Miejsce kontynuowania nauki przez absolwentów szkół policealnych

Źródło: badanie, obliczenia własne

Uczniowie, którzy ukończyli szkoły policealne i zdecydowali się nadal kontynuować edukację (28%) preferowali studia (51%) przed kursami (25%) oraz nauką w kolejnej szkole policealnej (24%).

Wykres 5. Miejsce kontynuowania nauki przez absolwentów techników

Źródło: badanie, obliczenia własne

Zapraszamy do zapoznania się z raportem oraz infografikami z badania.